Scaled Agile Framework

Agile yaklaşım, küçük ve etkili ekipler ile oldukça hızlı ve esnek ürün geliştirmeyi sağlamaktadır. Yazılım dünyasında agile yaklaşım, önemli değişikliklere sebep olurken, bu yaklaşımı kullanmadan önce artı ve eksilerini düşünüp iyi karar verme gerekliliğini de ortaya çıkarmaktadır. Özellikle büyük ölçekli organizasyonlarda uygulanması karmaşıklığa yol açabilir. Karmaşıklığı engellemek için Scaled Agile Framework (SAFe), çözümler sunmakta ve büyük ölçekli projelerde Agile prensiplerini başarılı bir şekilde uygulamanın yolunu açmaktadır.

SAFe Nedir?

SAFe, temelinde yalın, sistem mühendisliği ve çevik yaklaşımların yer aldığı pratiklerin bütünüdür. Bu pratikler büyük ölçekli yazılım ve sistem geliştirme faaliyetleri için çevik ekipleri bir araya getirerek, senkronize etmek ve uyumlandırmak için başarısı kanıtlanmış faktörlerden oluşmaktadır. SAFe, yalın ve çevik yaklaşımları kullanarak, organizasyonların, büyük ölçekli yazılımlarını ve sistemlerini sürdürebilir en kısa teslim süresinde geliştirmesinin yanı sıra pazara sunması aşamalarında karşılaştıkları zorlukları ele almasına rehberlik sağlamaktadır.

SAFe & Agile

SAFe’in amacı tüm organizasyon genelinde çevikliğin ölçeklendirilmesini sağlamaktır. SAFe’de çevik ilkeler, önce ekip seviyesinde uygulanmaya başlar. Daha sonra çevik ekiplerden ve portföylerden oluşan ekiplere kadar genişletilerek verimlilik yaratmak ve şirket stratejisini uygulamaya bağlamak amaçlanır. SAFe, yalın ve sistem düşüncesi gibi çevik ve bitişik ilkeleri entegre ederek; etkili, sürekli iyileşen, müşteri öğrenimi sağlar. Ayrıca son uygulamalar ve düşüncelerle sürekli güncellenen bir sistem sağlar. Çoğu organizasyonda, çeviklik,bir ekiple başlar ve organik olarak benimsenir. Fakat sürecin devamında; birden fazla ekip, departman veya iş biriminde, çevikliği ölçeklendirmeye gidildiğinde zorluklarla karşılaşılır. Bunun başlıca sebebi; SAFe’i ekip üyeleri bir düzine olduğu zaman uygulamanın, yüzlerce kişilik ekiplere uygulamaktan daha basit olmasıdır. SAFe, organizasyonların iş çevikliğine ulaşmalarına yardımcı olmak için çevik ilkeleri ve uygulamaları ekibin ötesine taşımaktadır. Ayrıca sağladığı yenilikçi çözümlerle pazar değişikliklerine ve ortaya çıkan fırsatlara hızla yanıt vererek, dijital çağda rekabet etme ve gelişme yeteneği kazandırmaktadır.

SAFe İlkeleri

SAFe’in temel ilkelerinden bahsedecek olursak aşağıdaki maddeler ilk karşılaşacaklarımız olacaktır:

1. İşbirliği ve Takım Çalışması (Collaboration and Teamwork): SAFe de farklı işlevlerdeki (örneğin, geliştirme, test, iş analisti) ekiplerin arasında uyum önemlidir ve bu yaklaşım ekipler arası uyuma destek sağlamaktadır. Çünkü projenin başarıya ulaşmasının en önemli etkenlerinden birisi de ekiplerin, birlikte çalışabilmesidir.
2. Program ve Portföy Düzeyi Görünürlük (Program and Portfolio Level Visibility): SAFe, program ve portföy seviyelerinde, projelerin ve ilerlemenin görünür olmasına destek verir. Böylece karar sahiplerinin, büyük ölçekli projeleri kontrol etmelerine, yönetmelerine ve optimize etmelerine olanak sağlar.
3. Değer Odaklılık (Customer-Centricity): SAFe de müşteriye değer sunmak temel odaktır.Bu kapsamda yazılım geliştirme süreçlerinin sonunda elde edilen üründe, müşterinin taleplerini ve beklentilerini en iyi şekilde karşılamak için odaklanılması gerekmektedir.
4. Kurumsal Strateji ile Uyumluluk (Alignment with Corporate Strategy): SAFe, yazılım projelerinin, kurumsal amaca ve vizyona uyumlu olmasını destekler. Proje ve portföy düzeylerinde stratejik hedeflere destek vermek bu açıdan önemlidir.
5. Değişim İstikrarı (Stability Through Change): SAFe, sürekli değişen bir ortamda çalışmayı kabul eder. Bu nedenle, esneklik ve adaptasyon yetenekleri önemlidir.
6. Yineleme ve Öğrenme (Iterate and Learn): SAFe, tekrarlayan geliştirme döngülerini benimser. Her döngü sonunda gelen geri bildirimler, süreçteki iyileştirmeler için kullanılır.
7. Kalite ve Mükemmellik (Quality and Excellence): SAFe, kalite seviyesinin, projelerin her aşamasında korunmasını ve artırılmasını destekler. Kalite, proje sonuçlarının ve müşteri memnuniyetinin temelini oluşturur.
8. Yükselen Gelişim (Incremental Development): SAFe, büyük projeleri tek parça ele almaktansa daha küçük parçalara böler ve her birini tek tek geliştirir. Bu yaklaşım, projenin ilk aşamalarında çalışır hale getirilebilir. Böylece işlevselliklerin elde edilmesini ve kullanıcı geri bildirimlerinin daha erken aşamalarda toplanmasını kolaylaştırır.
9. Ekip ve Bireysel Performans (Team and Individual Performance): SAFe de, ekip ve bireylerin performanslarının iyileştirilmesi desteklenir. Bunu geliştirmek, eğitim ve gelişim fırsatları oluşturur.
10. Organizasyonel Değişim (Organizational Change): SAFe, organizasyonların büyük ölçekli Agile dönüşümüne katkı sağlar ve sürekli iyileştirme kültürünü destekler. Bu ilkeler sayesinde, SAFe’in genel felsefesini ve büyük ölçekli yazılım geliştirmenin nasıl yönetilmesi gerektiği açıklanmaktadır. SAFe’in uygulanmasında, yukarıdaki ilkelerin dikkate alınması, projelerin başarılı bir şekilde yönetilmesine oldukça katkı sağlamaktadır.

Neden SAFe

SAFe, kurumların dönüşümünün her aşamasında gerçek değişim yaratmaya yönelik adım adım yol almak için bir çerçeve sunar. Bu kapsamda dünyanın önde gelen yüzlerce kuruluşu, sunulan çerçeveye göre dönüşümünü sağlamıştır. Çerçeve; müşteri verilerine, sektör uzmanlığına, öncü yönetim uygulamalarına ve pazar göstergelerine göre araştırılmakta ve geliştirilmektedir.

Agile genellikle küçük ekiplerle başlar; ancak zamanla büyük ekiplere olan ihtiyaç ortaya çıkar. Şekil 1’de gösterilen Agile Release Train (ART); ortak bir hedefe yönelik birçok çevik ekibi bir araya getiren Çevik Sürüm Trenleri’ni temsil eder. Çevik Sürüm Treni, yazılım, donanım, ürün yazılımı veya diğerlerini sunmak için gereken uygulamayı, testi, dağıtımı ve yayınlamayı içeren tüm kişileri kapsar. Her ART genellikle 50 ila 125 kişiden oluşur ve birlikte planlama, taahhüt, geliştirme ve dağıtma süreçlerini gerçekleştiren bir organizasyondur.

SAFe’in Faydaları

Dünya çapında 20 bin şirkette 1 milyondan fazla kişi, SAFe ile çevikliği ölçeklendirmenin faydalarını kabul etmektedir. Bu kapsamda müşteri vaka çalışmaları sonuçları Şekil 2’de görülmektedir.

Daha Hızlı Pazara Çıkış Süresi

SAFe ile çevikliği ölçeklendirmek, projenin pazara sunulma süresini iyileştirmektedir. Ölçeklendirilmiş Çevik Çerçeve’den yararlanmak, projede daha hızlı karar alma, etkili iletişim kurma, operasyonları kolaylaştırma ve müşteriye odaklanma da katkı sağlamaktadır.

Kalitede İyileştirmeler

SAFe’de, kaliteyi, geliştirme döngüsünün her adımına entegre etmenin önemi vurgulanmaktadır. Kalite herkesin sorumluluğuna kaydırılarak buradaki iyileştirmelerin önü açılmaktadır.

Verimlilik Artışı

SAFe, yüksek performanslı ekiplere; gereksiz işleri ve gecikmeleri belirleyip ortadan kaldırma, sürekli iyileştirme ve doğru şeyleri inşa etmelerini sağlama konusunda destek vererek üretkenlikte ölçülebilir iyileştirmeler sağlar.

Daha İyi Çalışan Katılımı

SAFe ile tükenmişliğin en aza indirilmesi amaçlanmakta ve çalışan memnuniyetini artıracak araçlar sunulmaktadır. Bu sayede çalışan katılımı artmaktadır.

Ölçeklendirilmiş Çevik Çerçevesi

SAFe’in son sürümünde dört konfigürasyon bulunmaktadır:

1. Essential SAFe: Essential SAFe, SAFe yaklaşımının temelidir ve uygulama için en basit başlangıç noktası olarak kabul edilir.Şekil 3’te görüldüğü üzere diğer konfigürasyonlara yapıtaşı oluşturmakta ve en kritik öğeleri tanımlamaktadır. Agile Release Train, essential konfigürasyonunda oluşmaktadır.

1. Large Solution SAFe: Şekil 4’te görüldüğü üzere ,çok büyük ölçekli ve karmaşık çözümlerin geliştirilmesi için kullanılır. Birden fazla ART ve tedarikçi içerir, ancak portföy seviyesini içermez. Havacılık, savunma, otomotiv gibi sektörlerde kullanımı yaygındır. Modelin yapısı, büyük ölçekli ve çok disiplinli yazılım, donanım ve karmaşık BT sistemleri geliştiren organizasyonların karşılaştığı geliştirme sorunlarının çözümüne yardımcı olmayı amaçlamaktadır.

1. Portfolio SAFe: Geliştirme faaliyetlerinin sağlayacağı stratejik katma değeri göz önüne alarak portföy yönetimi ile organizasyonel stratejinin uyumluluğunu amaçlayan konfigürasyondur. Organizasyonun, hedeflerine ulaşması aşamalarında ihtiyaç duyulan sistem ve çözümleri oluşturacak kişi ve süreçleri içerir. Büyük ölçekli organizasyonlarda birden fazla SAFe portföy yapılandırması uygulanabilir.Portfolio SAFe’in yapısı genel olarak Şekil 5’te görüldüğü gibidir.

1. Full SAFe: Çerçevenin en kapsamlı konfigürasyondur.Tüm SAFe seviyelerini içeren (takım, program, çözüm ve portföy) büyük ölçekli entegre çözümlerin geliştirilmesini ve sürdürülmesini sağlayan organizasyonlarda uygulanmaktadır.Full SAFe’in yapısı genel olarak Şekil 6’da görüldüğü gibidir.

Yol Haritası

• SAFe’i uygulamak isteyen organizasyonlar, sürecin yönlendirilmesi için danışmanlık almalıdır.

• Üst yönetimi, yöneticileri ve liderleri de dahil olmak üzere tüm çevik takımlar gereken eğitimleri almalıdır.

• SAFe’e geçiş için izlenecek uygulama planı oluşturulmalıdır.

• SAFe sürecini izleyebilmek için performansını ölçecek metrikler tespit edilmelidir.

• Agile Release Train - ART oluşturulmalıdır.

• SAFe kazanımlarını edinmeden önce, organizasyonlar yalın-çevik anlayışını benimsemeli ve uygulamalıdır.

Zorluklar ve Dezavantajlar

Zorluklar:

1. Kurumsal Değişim: SAFe, kurumalara uyarlanırken büyük bir değişim gerektirir. Kurumda alışılmış olan süreçlerin ve kültürün değiştirilmesi zor olabilir.
2. Koordinasyon Zorlukları: Farklı ekipler arasındaki düzen ve iletişimi, büyük ölçekli projelerde sağlamak, karmaşık ve zor olabilir.
3. Eğitim ve Uyarlama: SAFe’in uygulanacağı ekiplerdeki tüm çalışanların eğitilmesi ve uygulamaya geçilmesi, zaman ve kaynak gerektirir.
4. Kurumsal Direnç: Geçmiş alışkanlıkların değiştirilmesi zordur. Organizasyon içinde yeni yaklaşıma karşı tepkiler olabilir.

Dezavantajlar:

1. Karmaşıklık: SAFe tercih edilirken dikkatli olunmalıdır. Bazen büyük ölçekli projeler için uygun olsa bile işleri daha da karmaşık hale getirebilir. Bazı organizasyonlar için daha basit Agile yöntemleri daha fazla verim sağlayabilir.
2. Yavaş İlerleme: Sürekli gelen geribildirimleri toplamaya ve bunlara göre iyileştirmeler yapmaya çalışırken geliştirme süreçleri yavaşlayabilir.
3. Özgürlüğü Kısıtlama: Bu yaklaşımla bazı ekiplere daha fazla süreç aşaması eklenebilir, bu da ekiplerin özgürlüğünü sınırlayabilir.

Agile ve SAFe

Kaynaklar:

1. Scaled Agile, Inc. (https://www.scaledagileframework.com/)
2. Scaled Agile Framework: https://www.scaledagileframework.com/
3. Scrum.org: https://www.scrum.org/
4. Project Management Institute: https://www.pmi.org/
5. Scrum Alliance: https://www.scrumalliance.org/